Historiek

Een traditie van vele eeuwen

OPZ Geel heeft stevige wortels in de geschiedenis. Meer dan 700 jaar geleden namen de inwoners van de stad Geel al mensen met psychische problemen op in hun huis. Het ging om pelgrims die bij het graf van de Heilige Dimpna genezing kwamen afsmeken voor hun ‘krankzinnigheid’, zoals hun psychische kwetsbaarheid toentertijd werd genoemd. Dolend en op zoek naar houvast kregen ze niet alleen onderdak in de barmhartige stede, maar werden ze ook in hun kwetsbaarheid geaccepteerd en kregen ze een plek in de gemeenschap. Doorheen de eeuwen hebben zo vele duizenden getekende mensen een warme thuis en een waardevol leven in een zorgzame gemeenschap gevonden.

In het midden van de 19de eeuw werd de basis gelegd voor de uitbouw van de ‘kolonie van Geel’. De eerste psychiater kwam in de stad en de overheid legde een aantal regels op. Die voorzagen onder andere in de opdeling van de stad in drie wijken, het oprichten van een infirmerie met twee afdelingen (mannen en vrouwen) en een aantal observatiecellen, de aanstelling van een hoofdgeneesheer-directeur en artsen, en de werving van wijkverplegers of sectiewachters. De plichten van de kostgevers werden vastgelegd, evenals het tarief van de onderhoudsgelden; ook de wijze waarop de plaatsing van de ‘zieken’ moest gebeuren, werd door de wetgever omschreven. In de tweede helft van de 19de eeuw werd ‘de kolonie’ sterk uitgebouwd: er kwamen enkele beeldbepalende gebouwen; de zorg werd geprofessionaliseerd; het aantal patiënten in pleeggezinnen steeg tot meer dan 3000 tussen de twee wereldoorlogen.

Tot op vandaag is de Geelse Gezinsverpleging een unieke woonzorgvorm gebleven die een mooie oplossing biedt voor zowat 200 gestabiliseerde chronische patiënten. Uniek is de wijze waarop de actoren rond de patiënt samenwerken: het gezin dat de patiënt in het hart sluit en als huisgenoot opneemt, de gemeenschap die dit ondersteunt en de patiënt een volwaardige plek in haar midden geeft en het OPZ Geel dat voor professionele ondersteuning en begeleiding van patiënt en pleeggezin zorgt. Sinds het begin van de 21ste eeuw loopt er ook een project waarbij kinderen in zorggezinnen worden geplaatst. Die woonzorgvorm wordt gedifferentieerd ingezet – op maat van het kind.

Werken in netwerken

Begin jaren 1980 werd de Sanokliniek opgericht omdat er in de Kempen nood was aan een psychiatrisch ziekenhuis. De Sanokliniek en de Gezinsverpleging vormden gedurende twee decennia de twee grote entiteiten van het Openbaar Psychiatrisch Ziekenhuis Geel. In 2002 werd op vraag van het ministerie van Volksgezondheid een afdeling kinder- en jongerenpsychiatrie in de steigers gezet. Het OPZ Geel voerde een reorganisatie door naar drie divisies: Volwassenen, Ouderen en Jongeren met elk een eigen aanpak op maat van de doelgroep. Het zorgaanbod werd sterk verbreed met mogelijkheden voor voltijdse of deeltijds opname, opname- en behandeleenheden, mobiele teams, poliklinische raadplegingen en begeleiding, dagactiviteiten en dagbehandeling, postkuur… In samenwerking met partners participeren we ook in andere woonvormen dan gezinsverpleging: Beschut Wonen Kempen, PVT Salto en samenwerkingsverbanden met woonzorgcentra in de regio.

OPZ Geel is mede-oprichter en partner van het Netwerk GGZ Kempen. Het Netwerk biedt onder andere een antwoord op de vraag naar vermaatschappelijking van de zorg: meer toegankelijke zorg, snellere en correctere doorverwijzing, begeleiding in de eigen leefomgeving van de patiënt en betere afstemming tussen zorgverleners.

OPZ Geel is een instelling van de Vlaamse overheid

In het kader van Beter Bestuurlijk Beleid is het OPZ Geel sinds 1 januari 2007 omgevormd tot een extern verzelfstandigd agentschap (EVA) van de Vlaamse overheid. OPZ Geel maakt deel uit van het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Als EVA hebben we een eigen rechtspersoonlijkheid en een eigen raad van bestuur. Sindsdien heet onze organisatie voluit Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel, kortweg OPZ Geel.