Auditrapport Jongeren
De Zorginspectie voerde in het voorjaar 2017 een inspectie uit in elke Vlaamse K-dienst. Meer specifiek werd onderzoek gedaan naar de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen. Hieronder kunt u doorklikken naar het verslag van de audit die in de divisie Jongeren van het OPZ Geel werd uitgevoerd.
Het OPZ Geel heeft sinds 2009 een organisatiebreed beleid met betrekking tot dwang en vrijheidsbeperkende maatregelen. Dat beleid gaat onder de slogan ‘Zorg voor ongedwongenheid’. Uitgangspunt daarbij is dat het beperken van vrijheid of het toepassen van een dwangmaatregel een allerlaatste middel is: het mag pas als het echt niet anders kan. We kiezen voor positieve en proactieve zorg, waarbij we maximaal inzetten op het voorkomen van conflicten en escalatie. Dat streven maakt essentieel deel uit van ons beleid en onze cultuur, maar we blijven alert. Uit het inspectieverslag onthouden we enkele sterke punten die ons motiveren om de ingeslagen weg verder te gaan. Maar we kregen ook een zicht op verbeterpunten waarmee we ondertussen aan de slag zijn gegaan.
Toelichting bij ons beleid
Personeelsleden worden opgeleid om signalen van ongenoegen en mogelijke escalatie te herkennen en er op een gepaste manier mee om te gaan. We werken steeds vaker met individuele signaleringsplannen waarin met de jongere preventief afspraken worden gemaakt en we sluiten zo goed mogelijk aan bij de persoonlijkheid en de wensen van de jongere. Alle personeelsleden kregen ook vorming in de methodiek en de filosofie van Geweldloos Verzet.
De divisie Jongeren huist sinds anderhalf jaar in een geheel nieuw complex met gemakkelijke toegang tot tuinen en groen, waar de jongere rust vindt. Elke leefeenheid kan beschikken over een comfortroom: een aangenaam ingerichte kamer – geen afgesloten deur – waar de jongere tot rust kan komen.
Vrijheid beperken of dwang bevorderen het herstel niet en zijn traumatiserend voor alle betrokkenen, zeker voor de patiënt, maar ook voor de hulpverleners die graag samen met de patiënt op een constructieve manier aan herstel werken. Wanneer de veiligheid in het gedrang komt en er is geen alternatief mogelijk, kan een vrijheidsbeperkende maatregel of dwang nochtans noodzakelijk zijn. Er wordt steeds gekozen voor de minst ingrijpende vorm. De toepassing moet respectvol gebeuren en mag nooit langer duren dan strikt noodzakelijk. Na de maatregel is er een gesprek met de jongere, zodat hij/zij over de ervaring kan praten en er herstel van contact is. De toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen is beschreven in richtlijnen die – waar gevraagd door de Zorginspectie – ondertussen verder zijn verfijnd.
OPZ Geel zet in op expertfuncties (referentiepersonen, verpleegkundig specialist) die de teams ondersteunen, vormen en coachen rond ongedwongenheid. Er zijn in elke leefeenheid antennepersonen die zijn opgeleid om het team te begeleiden. De visie en de praktijk worden geregeld in vraag gesteld en afgetoetst met goede praktijken in andere zorginstellingen. We blijven erop inzetten, omdat het essentieel is in onze herstelvisie, en omdat de zorg steeds zwaarder wordt. Het is positief dat mobiele teams in de context van de jongere zorg bieden; de meer complexe en diepgaandere zorg is nu sterker geconcentreerd binnen de instelling. Een betere personeelsbezetting zou mooi zijn en meer 1-op-1-begeleiding kunnen betekenen.